Zwrot dla pracownika kosztów dojazdu samochodem do zakładu pracy winien zostać przeanalizowany przez pracodawcę pod kątem kwestii składek ZUS. Podmiot zatrudniający, który zamierza dokonywać częściowej refundacji podwładnemu wydatków związanych z dojazdem do miejsca pracy jego prywatnym pojazdem, musi ozusowywać tego typu świadczenie. Posiada ono wszakże charakter pieniężnego przychodu ze stosunku pracy i nie wolno w stosunku do niego skorzystać ze zwolnienia składkowego, o którym mowa § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Interpretacja ZUS
Gdańsk, dnia 17 kwietnia 2017 r.
DI/100000/43/449/2017
Decyzja nr 116
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2016, poz.1829 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2016, poz. 963 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku firmy (…) z dnia 27 marca 20I7r., doręczonym dnia 29 marca 2017r. w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne kwoty częściowego zwrotu pracownikom kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy.
UZASADNIENIE
Dnia 29 marca 2017 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wnioskodawca wskazał, iż wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego, w którym Wnioskodawca planuje udzielać świadczenia na zasadach opisanych poniżej, które będzie kwalifikować jako przychód pracownika w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą będąc producentem i sprzedawcą zlewozmywaków granitowych i akcesoriów kuchennych (przeważający rodzaj 22.23.1- produkcja wyrobów dla budownictwa z tworzyw sztucznych). Wnioskodawca swoją działalność prowadzi w swojej siedzibie w małej wsi (…), której liczba mieszkańców nie przekracza (…).
Do wykonywania pracy na rzecz Spółki Wnioskodawca zatrudnia pracowników z innych miejscowości położonych od kilkunastu do kilkudziesięciu kilometrów drogi od siedziby firmy. Do miejscowości, w której znajduje się siedziba firmy, nie ma możliwości dojazdu środkami komunikacji publicznej, brak również innej istniejącej zorganizowanej formy transportu. Wynika to z faktu, iż siedziba Spółki oddalona jest od aglomeracji (…), co powoduje utrudniony dojazd do miejscowości (…), który wyklucza praktycznie inną formę dojazdu do siedziby Spółki jak tylko przyjazd własnym samochodem przez pracownika.
Świadczenie stanowiące przedmiot niniejszego wniosku, które ma być zaliczane do przychodów pracownika w ramach stosunku pracy, charakteryzuje się następującymi cechami:
– zapewnienie pracownikom częściowego zwrotu kosztów dojazdu do pracy samochodem prywatnym, na podstawie stosownych zapisów w regulaminie wynagradzania oraz odrębnej umowie zawartej z pracownikiem;
– przedmiotowy zwrot części kosztów dotyczy wyrównania kosztów pracownika, jakie musi pomóc w związku z wykonywaniem pracy;
– głównym celem podpisania umowy uprawniającej pracowników do częściowego zwrotu kosztów dojazdu do pracy samochodem prywatnym, jest zapewnienie Spółce regularnych godzin pracy pracowników, ze względu na brak możliwości dojazdu do miejscowości (…) innym środkiem transportu niż przyjazd własnym samochodem pracownika;
zwrot kosztów dojazdu do pracy ma więc charakter rekompensaty części kosztów ponoszonych przez pracownika z tytułu wykorzystywania własnych środków transportu i dotyczy pracowników dojeżdżających do pracy własnymi środkami transportu.
Spółka nie ma jednocześnie możliwości zwrotu kosztów dojazdu środkami komunikacji publicznej, gdyż jej siedziba znajduje się poza obrębem działalności komunikacji publicznej.
Nieekonomiczne oraz nieefektywne byłoby także zapewnienie pracownikom darmowej wspólnej komunikacji za względu na różne miejsce zamieszkania poszczególnych pracowników.
Odrębna umowa o używanie prywatnego samochodu na dojazdy do i z pracy zawarta z pracownikiem, będąca podstawą do udzielenia przedmiotowego świadczenia, które stanowiłoby dodatkowy przychód pracownika ze stosunku pracy, obejmuje następujące postanowienia:
1.Wyrażenie zgody przez Pracodawcę na używanie przez Pracownika samochodu prywatnego do celów służbowych w zakresie określonym w pkt 2.
2.Kalkulacja zwrotu kosztów w następujący sposób:
- obliczana jest liczba kilometrów pomiędzy miejscem zamieszkania Pracownika, a siedzibą Pracodawcy, oraz liczba kilometrów trasy powrotnej, którą to wartość mnoży się przez stawką za 1 km przebiegu pojazdu (uzależnioną od pojemności skokowej silnika) wskazaną w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy,
- uzyskana kwota jest mnożona przez liczbę dni obecności pracownika w Pracy w danym miesiącu.
3.Oświadczenie Pracownika co do swojego miejsca zamieszkania oraz liczby kilometrów, które musi przejechać w obie strony ze swego miejsca zamieszkania do siedziby Pracodawcy. Dane podane w oświadczeniu podlegają weryfikacji przez Pracodawcę.
4.Zobowiązanie Pracownika – w przypadku, gdyby treści zawarte w oświadczeniu uległy zmianie – do niezwłocznego poinformowania Pracodawcy o zaistniałej zmianie.
5.Zapis o ponoszeniu przez Pracownika wszelkich kosztów i odszkodowań związanych z podaniem nieprawdziwych danych lub/i opóźnieniem w ich aktualizacji.
6.Zobowiązanie Pracownika, aby w każdym miesiącu, na podstawie list obecności prowadził ewidencję przebiegu pojazdu, w której uwzględnia tylko dojazdy do i z pracy. Ewidencja nie obejmuje innych podróży i powinna zawierać:
- imię, nazwisko i adres osoby korzystającej z pojazdu,
- numer rejestracyjny pojazdu i pojemność, silnika,
- numer kolejny wpisu,
- datę i cel wyjazdu,
- opis trasy – od miejsca rozpoczęcia podróży do jej zakończenia,
- liczbę faktycznie przejechanych kilometrów,
- stawkę za 1 km przebiegu,
- kwotę wynikającą z przemnożenia stawki za 1 krn przebiegu oraz liczby faktycznie przejechanych kilometrów,
- podsumowanie zestawienia
- podpis i dane podatnika i pracodawcy.
Podsumowując, Wnioskodawca wskazał, że w przyszłości planuje udzielać świadczenia na wskazanych powyżej zasadach, które będzie kwalifikować jako przychód pracownika w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym, Wnioskodawca zadał pytanie czy wskazana w powyższym zdarzeniu przyszłym kwota częściowego zwrotu kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy przez pracownika, stanowiąca przychód pracownika w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie stanowiła podstawę wymiaru składek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego?
W opinii Wnioskodawcy, częściowy zwrot kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy przez pracownika nie będzie podlegał zaliczaniu do postawy wymiaru składek emerytalnej i rentowej na podstawie §2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236) z dnia 18 grudnia 1998 r. („Rozporządzenie”). W konsekwencji, przedmiotowy zwrot kosztów nie będzie również wliczany do podstawy wymiaru składki na pozostałe obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, a także do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Wnioskodawca wskazał, że jak wyniku z §2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia, nie wlicza się do podstawy wymiaru składek „korzyści materialnych wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegających na (…) korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji”.
Zdaniem Wnioskodawcy w analizie zastosowania przedmiotowego przepisu do przedstawionego stanu faktycznego, należy dokonać przede wszystkim interpretacji dwóch pojęć: „korzyści materialne” oraz „przejazdy środkami lokomocji”.
W ocenie Wnioskodawcy zgodnie z literalną wykładnią uznać należy, iż użyte w przepisie sformułowanie „korzyści materialne” dotyczy świadczeń o charakterze pieniężnym oraz niepieniężnym. Korzyść materialną jak podkreśla Wnioskodawca należy rozumieć jako otrzymany zysk w zakresie dóbr materialnych. Jak podkreśla Wnioskodawca zgodnie ze słownikową definicją słowa „korzyść” (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego) należy rozumieć „zysk, pożytek”, zaś materialny to „odnoszący się do dóbr ekonomicznych, bytu, majątku; majątkowy, finansowy, pieniężny”. Jak wynika z powyższego, zdaniem Wnioskodawcy ograniczenie rozumienia pojęcia „korzyść materialna” jedynie do świadczeń, niepieniężnych byłoby więc sprzeczne z jego definicyjnym brzmieniem Wnioskodawca wskazał, że w opisanym zdarzeniu przyszłym, pracownicy nie otrzymuję świadczenia, które powiększa ich majątek, jest to jedynie zwrot kosztów jakie zobowiązani są ponieść w związku z koniecznością terminowego dojazdu własnym środkiem transportu dc zakładu pracy. Przedmiotowy zwrot kosztów obliczany jest na podstawie faktycznych wydatków jakie pracownik musiał ponieść w związku z dojazdami do pracy. Zależy on nie tylko od zadeklarowanej przez pracownika odległości jaka dzieli jego miejsce zamieszkania od miejsca pracy, ale także od ewidencji, którą pracownicy zobowiązani są prowadzić w celu zadeklarowania faktycznie poniesionych kosztów.
Stąd też w ocenie Wnioskodawcy nie powinien budzić wątpliwości fakt, iż wyżej przytoczony przepis ma w intencji prawodawcy doprowadzić do wyłączenia z podstawy wymiaru składek każdej formy świadczenia wskazanej co do rodzaju w tej regulacji. Wnioskodawca przytoczył orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2008 r. (sygn. akt II UK 172/07), który analizując §2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia stwierdził, iż nieuprawnione jest stanowisko: „(…) iż przepis ten dopuszcza zwolnienie tylko przekazywanych pracownikom tzw. legitymacji zniżkowych uprawniających do ulgowych przejazdów, o ile pracodawca nie wypłacił z tego tytułu ekwiwalentu pieniężnego. Jest to nieuprawniona wykładnia restrykcyjna, której nie
uzasadnia wymowa normatywna § 2 ust, 1 pkt 26 rozporządzenia, prowadząca do wniosku, że wszelkie korzyści materialne uzyskiwane przez pracowników na zasadach wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu z tytułu korzystania z odpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Oznacza to, że każde przysporzenie majątkowe, w tym także ekwiwalenty pieniężne z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy środkami lokomocji wypłacane pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek”,
Stąd też jak argumentuje Wnioskodawca analizując stosowanie pojęcia „korzyść materialna” zawartego we wskazanym przepisie, nie może ono zostać ograniczone jedynie do ekwiwalentów niepieniężnych, gdyż każda forma świadczenia, w tym forma zwrotu kosztów dotyczących wykorzystywania samochodu prywatnego na dojazdy do pracy przez pracownika, stanowi „korzyść materialną” w rozumieniu analizowanego przepisu.
Z kolei jak podkreśla Wnioskodawca w zakresie pojęcia „przejazdy środkami lokomocji” zawartego również w treści §2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia, wobec braku stosownej definicji należy również posiłkować się definicją słownikową. Zgodnie z definicją na podstawie Słownika języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego) wskazane pojęcie należy interpretować jako „przemieszczanie się z miejsca na miejsce za pomocą pojazdów”. Samochód, jako środek transportu służący do przemieszczania się, również stanowi więc środek lokomocji o jakim mowa w analizowanych przepisie Rozporządzenia. Stąd ograniczanie pojęcia „środki lokomocji” przykładowo jedynie do środków komunikacji publicznej lub transportu zapewnianego przez pracodawcę, w opinii Wnioskodawcy byłoby nieuprawnionym zawężaniem pojęcia, sprzecznym z jego definicją słownikową. Powyższą wykładnię zdaniem Wnioskodawcy potwierdza także orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2015 r. (sygn. akt I UK 340/14), w którym w odniesieniu do stanu faktycznego dotyczącego dojazdów do pracy samochodem stanowiącym własność pracownika stwierdzono, iż pogląd, że ekwiwalenty pieniężne wypłacane pracownikom z tytułu kosztów przejazdów do pracy na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.) Sąd Najwyższy wyrażał i uzasadniał miedzy innymi w wyrokach z: 3 kwietnia 2008 r., II UK 172/07 (OSNP 2009 nr 13-14, poz. 181) oraz 2 grudnia 2009 r., I UK 201/09 (niepublikowany)”. Na tej podstawie wcześniejsze odmienne stanowisko sądu niższej instancji zostało uznane przez Sąd Najwyższy jako rozstrzygnięcie, które „(…) radykalnie oraz bezpodstawnie i niezasadnie rozmija się z ugruntowaną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego w kwestii wyłączenia wszelkich korzyści materialnych uzyskiwanych przez pracowników na zasadach wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu za korzystanie z odpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.”
Ponadto, w opisanym zdarzeniu przyszłym, w opinii Wnioskodawcy, pracownicy otrzymujący zwrot kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy otrzymują de facto zwrot kosztów jakie zobowiązani są ponieść w celu wykonania pracy. Z kolei, w ocenie Wnioskodawcy jak wynika z art. 80 Kodeksu Pracy, wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę wykonaną, a wiec wyklucza to traktowanie świadczenia stanowiącego zwrot kosztów dojazdu do pracy jako elementu wynagrodzenia za wykonywaną pracę. Czas poświęcony przez pracownika na dojazd do pracy nie stanowi w rozumieniu przepisów prawa pracy czasu pracy, tak więc zwrotu kosztów z nim związanych nie powinno się traktować jako wynagrodzenia za pracę, a jako świadczenie (ekwiwalent) wyrównawczy. Zwrot kosztów dojazdu do pracy stanowi więc zdaniem Wnioskodawcy rekompensatę mającą na celu pokryć wydatki, które pracownik musi ponieść w ramach wykonywanej pracy. Na taką argumentację jak podkreśla Wnioskodawca wskazywał również Sąd Najwyższy we wskazanym wcześniej wyroku z 22 czerwca 2015 r. (sygn. akt I UK 340/14): „(..) sporny ryczałt na dojazdy do i z pracy stanowi odrębne od wynagrodzenia umownego świadczenie ze stosunku pracy w postaci ekwiwalentu za ponoszone przez skarżącą koszty takiego dojazdu, które służą także częściowej rekompensacie amortyzacji prywatnego pojazdu używanego dla celów służbowych – wykonywania pracy u zatrudniającego ją pracodawcy. W osądzanej sprawie sporny ryczałt nie był zatem składnikiem wynagrodzeniem za wykonaną pracę, ale legalnie przysługującym, bo uzgodnionym zwrotem kosztów dojazdów do pracy prywatnym samochodem skarżącej (…) który nie wchodził do podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne i zdrowotne”.
W opinii Wnioskodawcy nie bez znaczenia powinien pozostawać fakt, iż nie ma on technicznej możliwości zapewnienia pracownikom refundacji zakupu biletów komunikacji publicznej, gdyż takowa nie istnieje na terenie siedziby Spółki. W związku z czym zastosowanie zawężającej wykładni prawa w analizowanym przypadku i interpretacja ich w sposób, który ograniczałby przedmiotowe wyłączenie jedynie do środków komunikacji publicznej lub transportu zagwarantowanego przez pracodawcę oraz rozumienie „korzyści materialnej” jako jedynie ekwiwalentu niepieniężnego, byłoby nie tylko ograniczeniem praw Wnioskodawcy jako pracodawcy, ale także interpretacją przepisów niezgodną z ich literalnym brzmieniem oraz celem ich ustanowienia.
Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem zarówno Sądu Najwyższego oraz sądów administracyjnych, wykładnia literalna ma prymat przed innymi. Za wiążącą uznaje się w doktrynie zasadę, że odstępstwo od wykładni językowej dopuszcza się dopiero wtedy, gdy po jej zastosowaniu dochodziłoby do rażąco niesprawiedliwych, czy irracjonalnych wniosków. Tym samym dopiero wówczas, jeśli w wyniku stosowania tej wykładni doszłoby do absurdalnego rozumienia przepisu, należy korzystać z dalszych metod interpretacji.
Nie ma bowiem potrzeby zdaniem Wnioskodawcy stosowania metody wykładni celowościowej, jeśli właściwy wynik interpretacji da się osiągnąć w oparciu o reguły znaczeniowe, metody językowe lub dyrektywy systemowe. Wskazuje się, że odstępstwo od sensu brzmienia przepisu mogą uzasadniać tylko wyjątkowo szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne i moralne.
Dodatkowo, w opinii Wnioskodawcy zarówno zastosowanie wykładni językowej jak i celowościowej powinno prowadzić do takich samych wniosków. Ratio legis analizowanego przepisu to zwolnienie z włączania do podstawy wymiaru składek świadczeń uzyskanych, przez pracownika od pracodawcy, stanowiących rekompensatę kosztów poniesionych przez pracownika w związku z jego dojazdami do pracy. Ustawodawca postanowił w niniejszy sposób stwierdzić, iż pracodawca może przenieść na siebie koszty związane z dojazdami pracowników i nie ma tutaj znaczenia, czy są to dopłaty do biletów komunikacji miejskiej, zapewnienie transportu pracowniczego czy też zwrot kosztów poniesionych przez pracownika. Odmienne rozumienie przepisu doprowadziłoby zdaniem Wnioskodawcy do absurdalnej sytuacji, w której tylko ze względu na posiadanie i korzystanie z własnego środka transportu pracownikowi nie przysługiwałby zwrot kosztów dojazdu do pracy. Prowadziłoby to także do sytuacji, w której pracownicy zatrudnieni w miejscu, w którym nie ma możliwości zapewnienia transportu publicznego, ponosiliby stratę w stosunku do pracowników zatrudnionych w dobrze skomunikowanych miejscowościach.
W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, iż wskazana w powyższym zdarzeniu przyszłym kwota częściowego zwrotu kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy przez pracownika, stanowiąca przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie powinna być wliczana do podstawy wymiaru składek.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:
Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za nieprawidłowe.
Na wstępie podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym lub zdarzeniem przyszłym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.
Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnej interpretacji uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej określonego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy. Dlatego też, Zakład poprzestaje na oświadczeniu przedsiębiorcy odnośnie tego, iż świadczenie, o którym stanowi wniosek stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy traktując takie oświadczenie jako element opisu stanu zdarzenia przyszłego wniosku.
W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.
Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015r., poz.2236 ze zm.), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Zgodnie zaś z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Należy mieć jednak na uwadze, iż wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, określonych kategorii przychodów zawarte w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód, dlatego też przepisy te muszą być interpretowane ściśle.
Istotnym jest również to, że ustawodawca w wyżej cytowanym rozporządzeniu szczegółowo różnicuje przychody, które podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Jeżeli więc racjonalny ustawodawca określił szczegółowo katalog zróżnicowanych świadczeń, które podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, to dlatego, że świadczenia te mają odmienny od siebie charakter i przyznawane są w odmiennych okolicznościach. O wyłączeniu określonego świadczenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie stosownego przepisu ww. rozporządzenia decyduję więc charakter tego świadczenia.
W przeciwnym wypadku dochodziłoby do sytuacji, gdzie dowolne świadczenie podlegałoby wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na podstawie dowolnego przepisu.
Zgodnie z przywołanym przez wnioskodawcę § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne korzystają jedynie te przychody, które:
- wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,
- przybierają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych, niż detaliczne lub formę usługi).
W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością. Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług.
Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów, przedmiotów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr. Jednakże trzeba zauważyć, iż ww. przepis § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia posługuje się sformułowaniem niektórych artykułów, przedmiotów lub usług, dlatego też nie każde świadczenie może korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o ten przepis.
Jak wynika z treści wniosku przedsiębiorca zamierza dokonywać częściowego zwrotu pracownikom kosztów dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy przez pracownika.
Wynika z tego, iż pracownicy Wnioskodawcy otrzymywać będą ekwiwalent pieniężny, który jako świadczenie o charakterze pieniężnym nie może korzystać zgodnie z dyspozycją treści § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Jednocześnie z art.81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2016 r., poz.1793 ze zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe znajdzie zastosowanie również w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W świetle powyższych stanowisko przedsiębiorcy wskazujące, iż kwota częściowego zwrotu dojazdu własnym samochodem do zakładu pracy przez pracownika, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w myśl § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie można uznać za prawidłowe.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
